Czasowniki z przegłosem sprawiają sporo trudności – a szczególnie w trybie rozkazującym. O prostym sposobie tworzenia form trybu rozkazującego informowałam w tym wpisie. . Przegłos w czasowniku oznacza zmianę samogłoski (a czasem nawet rdzenia) w drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej. Koniugacja (odmiana przez osoby) czasownika przez pozostałe osoby pozostaje taka sama jak w bezokoliczniku Przedstawia ten proces poniższy schemat:
Przedstawię najprostszy sposób, jak unikać trudności. Potrzebne są trzy kroki:
Na początku zalecam nauczenie się czasowników, które posiadają przegłos, według poniższego schematu: BEZOKOLICZNIK PLUS FORMA Z PRZEGŁOSEM
Krok 1
Wstaw końcówkę formy z przegłosem (a więc literkę T), która występuje w nawiasie, na miejsce końcówki –EN. Końcówka – EN jest typowa dla bezokolicznika. Jest to najprostszy sposób, aby powstały dwie poprawne formy trybu rozkazującego. Dotyczy to liczby pojedynczej (DU- ty) oraz liczby mnogiej (IHR – wy). Przypomnę, że używamy tylko samą formę czasownika w trybie rozkazującym – bez dodawania osoby/osób, do której/których zwracamy się.
Reasumując:
Liczba pojedyncza – dotyczy osoby drugiej (DU – ty.)
Poniżej pokazana została forma czasownika trybu rozkazującego w liczbie mnogiej (IHR – wy):
UWAGA!
Ten sposób tworzenia form trybu rozkazującego czasowników z przegłosem dotyczy tylko i wyłącznie zmiany samogłoski E na I lub IE.
Gorąco zachęcam do zapamiętania czasowników, które spełniają to kryterium. Poniżej ich spis:
CZASOWNIKI Z PRZEGŁOSEM
- nehmen (nimmt) – brać
- sprechen (spricht) – mówić,
- sterben (stirbt) -umierać
- treffen (trifft) – spotykać
- vergessen (vergisst) – zapominać
- werfen (wirft) – rzucać
- essen (isst) -jeść
- brechen (bricht)- łamać
- helfen (hilft)- pomagać
- gelten (gilt) – obowiązywać
- messen (misst) – mierzyć
- stehlen (stiehlt) – kraść
- empfehlen (empfiehlt) – polecać
- geschehen (geschieht) – wydarzyć się
- sehen (sieht) – widzieć
- befehlen (befiehlt) – rozkazywać
- bergen (birgt) – uratować/zawierać/schować/chronić
- erschrecken (erschrickt) – przestraszyć
- fechten (ficht) – szermować, bić się na szpady, na szable
- lesen (liest) – czytać
- schmelzen (schmilzt) – topnieć
- werben (wirbt) – werbować/reklamować/agitować
- verderben (verdirbt) – psuć/marnować się/rujnować
- werfen (wirft) – rzucać/ciskać/miotać
- fressen (frisst) – żreć
UWAGA na WYJĄTKI!
Wyjątkiem jest czasownik werden (wird) – stawać się. Poprawne formy brzmią: WERDE! WERDET!
Czasownik treten (tritt) – kroczyć. TRITT! TRETET!
Czasownik befehlen (befiehlt) – tryb rozkazujący BEFEHL(E)! BEFEHLT!
Na zakończenie przypomnę o ważnym słówku, bez użycia którego tryb rozkazujący może okazać się brakiem znajomości form grzecznościowych. A mianowicie:
Mam nadzieję, że teraz tworzenie form trybu rozkazującego czasowników z przegłosem będzie prosty! 🙂