Jak przedrostek Un- (die Vorsilbe Un-) wpływa na znaczenie wyrazu?
W poprzednim wpisie zajęłam się prezentacją wyrazów/zwrotów wyrażających w jakiś sposób ukryte zaprzeczenie, odrzucenie czy negację. Przedrostek Un- używany jest powszechnie przede wszystkim jako wyrażający zaprzeczenie (verneinende Bedeutung). Mniej znany jest jego aspekt negatywnego zabarwienia znaczenia rzeczowników (pejorative Bedeutung) Czy powyższe dwa znaczenia przedrosteka Un- wyczerpują nasze rozumienie rzeczowników w języku niemieckim? Otóż przedrostek Un- ma jeszcze dwa inne – o wiele mniej znane znaczenia – verstärkende Bedeutung (wzmacianjące) oraz abschwächende Bedeutung (osłabiające). Przybliżę ten aspekt na poniżej podanych przykładach:
verneinend
die Unmöglichkeit (niemożliwość), der Unsinn (bezsens), die Untätigkeit (bezczynność), die Ungunst (niełaska/nieprzychylność), die Unannehmlichkeiten (nieprzyjemności), die Unsterblichkeit (nieśmiertelność), die Unabhängigkeit (niezależność), die Untiefe (bród, mielizna) ( Ale tłumaczony RÓWNIEŻ jako otchłań) – patrz verstärkend. Oraz wiele innych rzeczowników.
pejorativ
die Unart (przywara), der Unfall (wypadek), der Unfug (bzdury), das Ungeziefer (robactwo), das Unkraut (chwast), der Unmensch (okrutnik), das Untier (potwór), die Untat (niecny, niegodziwy czyn, zbrodnia), das Unwesen (nieład, nieporządek), der Ungeist (zaślepienie), das Ungestüm (porywczość), Unbilden Pl (dokuczliwe skutki), das Unding (niedorzeczność), der Unstern (unter einem Unstern stehen) pod nieszczęśliwą gwiazdą, die Unmäßigkeit (nieumiarkowanie), die Unwägbarkeit (nieprzewidywalne zdarzenia), die Unzucht (kein Pl) (nierząd), der Unwille(n) (gniew/oburzenie), die Unverschämtheit (bezczelność), das Unvermögen (niemoc, bezsilność), die Untugend (wada, nałóg),
verstärkend
die Unkosten – Pl (wydatki, koszta), die Unmenge (mnóstwo), die Unsumme (bajońska suma), die Unzahl von [D] – niezliczona ilość czegoś, die Untiefe (otchłań) – patrz również verneinend, das Unmaß (bezmiar), die Unmasse (eine Unmasse Leute/Bücher) wielu ludzi/wiele książek
abschwächend
die Unklugheit (nieroztropność), zur Unzeit (nie w porę), das Unbehagen (nieprzyjemne uczucie, dyskomfort), das Unwetter (bardzo zła pogoda), die Unrast (kein Pl) (niepokój), die Ungemach (nieprzyjemność, przykrość), die Unschuld (naiwność, niewinność),
Pierwsza kategoria (verneinend) ułatwia zrozumienie rzeczowników poprzez ich zaprzeczenie. To nie ulega wątpliwości. Druga kategoria (pejorativ) ma jednoznacznie negatywny wydźwięk. Zapamiętać warto więc zarówno drugi, jak i trzeci aspekt znaczenia tego przedrostka , a mianowiecie pejoratywny (pejorativ) jak i wzmacniający (verstärkend). Ostatnie znaczenie (abschwächend) nie powinno sprawiać trudności
Przeczytaj również ten wpis.
